Dünyada kaç tane süper volkan var?
İnsanlığın en büyük tehdidi: Süper yanardağlar patlarsa ne olur ve felaket nasıl önlenir? Dünyayı yok edebilecek süper yanardağlar nasıl durdurulacak? Dünyada kaç tane yanardağ vardır?
Dünya üzerinde volkanik faaliyetler milyonlarca yıldır devam ediyor. Ancak bazı yanardağlar diğerlerinden çok daha büyük bir tehlike oluşturuyor: Süper yanardağlar. Bu devasa yanardağlar patladığında, insan uygarlığını tehdit edecek küresel felaketlere yol açabilir.
Süper yanardağlar, Volkanik Patlama İndeksi'ne (VEI) göre en yüksek seviye olan 8. kategoriye giren devasa volkanlardır. Bir süper yanardağ patladığında, en az 1000 kilometreküp volkanik malzeme atmosfere yayılır. Bu, dünya çapında iklim değişikliklerine, küresel soğumaya ve uzun süren tarımsal krizlere neden olabilir.
Dünya üzerinde bilinen 20 süper yanardağ bulunuyor. Bunlardan en ünlüsü ABD’deki Yellowstone Süper Yanardağı. Bilim insanlarına göre, Yellowstone’un patlaması durumunda ABD’nin büyük bir bölümü yok olabilir ve küresel hava sıcaklıkları büyük ölçüde düşebilir.
Süper Yanardağ Patlamalarının Sonuçları
Bir süper yanardağ patladığında, atmosferi kaplayan küller güneş ışığını engelleyerek dünya çapında bir "volkanik kış" yaratabilir. Bu da:
• Tarım üretiminin büyük ölçüde düşmesine ve kıtlıklara yol açar.
• Hava sıcaklıklarını ortalama 5-10 derece düşürebilir.
• Solunum hastalıklarının artmasına neden olur çünkü havada uzun süre asılı kalan volkanik kül sağlığa zararlıdır.
Birleşmiş Milletler'in 2012'de yaptığı bir araştırmaya göre, dünyadaki gıda rezervleri süper bir yanardağ patlaması durumunda sadece 74 gün dayanabilir.
NASA'nın Çözüm Arayışı
NASA, süper yanardağ tehdidini azaltmak için çeşitli yöntemler üzerinde çalışıyor. Bu yöntemlerin en önemlisi, yanardağların patlamadan önce kontrollü bir şekilde soğutulması.
Yellowstone Süper Yanardağı’nı Soğutma Planı:
• Yellowstone'un altında dev bir magma havuzu bulunuyor. Normal şartlarda bu magma, çatlaklardan sızan suyla bir miktar soğutuluyor.
• Ancak bu ısı birikmeye devam ettikçe, bir noktada patlama kaçınılmaz hale geliyor.
• NASA’ya göre, magmadaki ısı transferini %35 artırmak, patlama riskini ortadan kaldırabilir.
Bunu başarmanın iki yolu var:
1. Yanardağa Daha Fazla Su Sızdırmak:
o Dışarıdan büyük miktarda su taşınarak magma yavaşça soğutulabilir.
o Ancak lojistik ve maliyet açısından zor bir yöntemdir.
2. Sondaj Yaparak Isıyı Dışarı Taşımak:
o Yellowstone’un magma odasına 10 kilometre derinliğinde sondaj yapılarak su püskürtülebilir.
o Bu su ısınarak jeotermal enerji santralleri aracılığıyla elektrik üretimini sağlayabilir.
o Böylece hem yanardağ kontrollü bir şekilde soğutulmuş olur hem de yenilenebilir enerji üretimi sağlanır.
NASA bu yöntemin maliyetinin 3,4 milyar dolar olacağını tahmin ediyor. Ancak projeyi uygulamak yüzlerce yıl sürebilir.
Riskler ve Alternatif Yöntemler
Süper yanardağların soğutulması fikri mantıklı görünse de riskler barındırıyor.
• Magma odasına yanlış bir müdahale, patlamayı hızlandırabilir.
• Sondaj işlemi sırasında zararlı gazların atmosfere salınması riski var.
• Yeterli soğutmanın sağlanması binlerce yıl sürebilir.
Bu nedenle, yanardağın doğrudan magma odasından değil, daha güvenli bölgelerden sondaj yapılarak soğutulması öneriliyor.
Gelecekte Süper Yanardağlarla Mücadele
NASA araştırmacıları, süper yanardağ tehditlerine karşı bilim dünyasının daha fazla yatırım yapması gerektiğini savunuyor. Süper yanardağların etkilerini azaltmak için yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve küresel ölçekte bir hazırlık sürecinin oluşturulması gerekiyor.
Tıpkı göktaşı çarpmasını önleme projelerinde olduğu gibi, süper yanardağ tehditlerine karşı da erken müdahale hayati önem taşıyor. Bilim insanlarına göre, Yellowstone’un yaklaşık 600 bin yılda bir patladığı ve en son 600 bin yıl önce patladığı göz önüne alındığında, yeni bir patlamanın gecikmiş olabileceği düşünülüyor. Bu nedenle, süper yanardağların kontrol altına alınması için bilimsel çalışmalara hız verilmesi ve uluslararası iş birliği yapılması büyük önem taşıyor.
İşte dünyadaki diğer yanardağlar;