TÜİK anketine katılmayanlara 15 bin TL'ye kadar para cezası!
TÜİK'in telefonla yaptığı resmi anketlere katılmayan vatandaşlar, Türkiye İstatistik Kanunu kapsamında 15 bin TL'ye kadar idari para cezasıyla karşı karşıya kalabiliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), resmi veri toplama çalışmaları çerçevesinde vatandaşları telefonla arayarak anketler gerçekleştiriyor. Ancak bu aramalara yanıt vermeyen ya da ankete katılmayı reddeden kişileri yüksek meblağlarda cezalar bekliyor. 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu uyarınca uygulanan bu yaptırımlar, 2025 yılı itibarıyla 15 bin TL’ye kadar çıkabiliyor.
TÜİK, aramalarını yalnızca “ALO 124” hattı üzerinden gerçekleştiriyor. Bu hattan gelen çağrılara cevap vermeyen vatandaşlar, kanunun 54. maddesi uyarınca idari yaptırım kapsamına alınıyor. Ceza tutarları ise her yıl yeniden değerleme oranlarına göre güncelleniyor.
Yasal Dayanak Var, Tartışmalar Sürüyor
Yetkililer, bu anketlerin tamamen bilimsel araştırmalara ve kamu yararına yönelik olduğunu vurgularken, bazı vatandaşlar süreci “zorlayıcı” buluyor. Özellikle aramaların önceden bildirilmeden yapılması ve numaranın çoğunlukla “bilinmeyen” olarak görünmesi, tepkiye yol açıyor.
Ünlüler de Cezadan Kurtulamadı
Söz konusu uygulamanın ciddiyetini gösteren örneklerden biri de gazeteci ve sunucu Defne Samyeli oldu. TÜİK tarafından yapılan bir anketi reddettiği gerekçesiyle para cezasına çarptırılan Samyeli, bu durumu kamuoyuyla paylaşarak dikkatleri uygulamaya çekmişti. Olayın ardından sosyal medyada kişisel verilerin korunması ve vatandaş rızası gibi konular yoğun şekilde tartışılmıştı.
Vatandaşlara Uyarı: Aramaları Dikkate Alın
TÜİK, resmi açıklamalarında anket çağrılarının sadece “ALO 124” üzerinden yapıldığını belirtiyor ve vatandaşların bu aramalara önem vermesi gerektiğinin altını çiziyor. Ayrıca aramadan önce SMS ya da e-posta ile bilgilendirme yapılabildiği de ifade ediliyor. Anketin içeriği, amacı veya güvenilirliği hakkında şüphe duyanlar, TÜİK’in resmi web sitesinden ya da doğrudan kurumla iletişim kurarak bilgi edinebiliyor.
Uzmanlar Fikir Ayrılığında
Hukukçular ise konuya farklı açılardan yaklaşıyor. Bir kesim, kanuni zorunluluğun açık olduğunu ve cezaların yasal dayanakla verildiğini savunurken; diğer kesim, vatandaş rızası olmadan yapılan veri toplamanın kişisel hakları zedelediğini düşünüyor. Ayrıca birçok kişi, aramaların kapsamı ve amacı konusunda yeterince bilgilendirme yapılmadığını öne sürüyor.
Sonuç: Cevap Verilmeyen Bir Telefon Cezaya Dönüşebilir
TÜİK’in telefonla yaptığı anketlere yanıt vermek, yalnızca bir vatandaşlık görevi değil; aynı zamanda hukuki bir yükümlülük. Bu nedenle, bilinmeyen bir numara diye göz ardı edilen bir arama, binlerce liralık bir ceza ile sonuçlanabilir. ALO 124 hattından gelen çağrılara kayıtsız kalmadan önce dikkatli olmakta fayda var.
