Karaman yılanpancarı bilim dünyasına tanıtıldı
Türkiye florasına yeni bir endemik tür: Biarum gulsenianum
Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi, Karaman’da keşfedilen ve bilim dünyası için tamamen yeni olan bir yılanpancarı türü (Biarum gulsenianum) ile dikkatleri üzerine çekti. Bu keşif, Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğinin hâlâ ne kadar zengin ve keşfedilmemiş olduğunu bir kez daha ortaya koydu.
Yeni Türün Keşif Hikayesi
Karaman ili Dereköy çevresinde tespit edilen bitki, ilk olarak doğa gezisi sırasında mantar toplamak isteyen organik tarım işletmecisi Gülşen Kavas tarafından fark edildi. 2023 yılında gerçekleşen bu keşifte, Kavas’ın çektiği fotoğraflar Dr. Öğr. Üyesi Ömer Çeçen’e ulaştırıldı.
Bitki üzerinde yürütülen detaylı morfolojik incelemeler, türün bilim dünyasında daha önce tanımlanmadığını ortaya koydu. Yeni tür, Dağ yılanpancarı (Biarum rifatii) ile karşılaştırmalı olarak analiz edildi. Özellikle spatha yapısı, çiçek borusu biçimi ve stigma gibi anatomik özelliklerdeki farklılıklar türün özgünlüğünü net bir şekilde ortaya koydu.
Bu yeni türe, keşfi gerçekleştiren kişiye ithafen “Biarum gulsenianum” adı verilirken, Türkçe adı ise bulunduğu bölgeye atıfla “Karaman yılanpancarı” olarak belirlendi. Türün tanıtımı, uluslararası saygın botanik dergisi Annales Botanici Fennici’de yayımlandı.
Kritik Tehlike Altında
Yeni keşfedilen Biarum gulsenianum, yalnızca çok dar bir alanda ve 100’den az bireyden oluşan küçük bir popülasyonla varlığını sürdürüyor. Bu durum, IUCN 2025 kriterlerine göre bitkinin "Kritik Tehlikede (CR)" olduğunu gösteriyor.
Bitki, zehirli olması nedeniyle hayvanlar tarafından tüketilmese de, yaşadığı alan toprak tahribatı ve habitat kaybı gibi tehditlerle karşı karşıya. Uzmanlar, yerel yönetimler, koruma kuruluşları ve bilim insanlarının iş birliğiyle acilen koruma planlarının hazırlanması gerektiğine dikkat çekiyor.
Bilimsel İş Birliğiyle Gerçekleşen Çalışma
Prof. Dr. Hasan Yıldırım (Ege Üniversitesi),
Dr. Öğr. Üyesi Ömer Çeçen (Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi),
Doç. Dr. Mehmet Maruf Balos (Şanlıurfa İl Millî Eğitim Müdürlüğü)
ve bitki ressamı Hazelnas Varol (Balıkesir Üniversitesi) tarafından yürütüldü.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ı başarılarından dolayı tebrik ederek bilimsel çalışmaların devamını diledi.
