Egeli akademisyenden tarımsal üretimde plastik kirliliğine karşı önemli proje
EÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Banu Yoho'nun yürüttüğü TÜBİTAK destekli proje ile topraktan bitkiye nanoplastik geçişi araştırılacak tarım ve sağlık alanlarına ışık tutulacak
Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Banu Yoho’nun yürütücülüğünü üstlendiği “Topraktan Bitkiye Nanoplastik Alınımı: Py-GC-MS ile Kantifikasyonu ve PET Görüntüleme ile Görselleştirilmesi” başlıklı bilimsel araştırma projesi, TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Proje, tarımsal üretimde plastik malç kullanımının toprakta oluşturduğu nanoplastik kirliliğinin bitkilere taşınıp taşınmadığını bilimsel verilerle ortaya koyacak.
Rektör Budak’tan Destek ve Tebrik
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projeyi yürüten Doç. Dr. Banu Yoho’yu makamında ağırlayarak şu ifadeleri kullandı:
“Ege Üniversitesi olarak oluşturduğumuz güçlü akademik ekosistem sayesinde, TÜBİTAK nezdinde birçok projemiz destek almaya devam ediyor. Tarımda plastik kirliliği gibi kritik bir soruna odaklanan bu değerli projeyi üniversitemiz adına önemli bir kazanım olarak görüyor, Doç. Dr. Banu Yoho ve ekibini tebrik ediyorum.”
Tarımsal Plastik Kullanımı Toprak Kirliliğini Artırıyor
Plastik malç kullanımının artmasıyla tarım topraklarındaki plastik kirliliğin endişe verici boyutlara ulaştığını belirten Doç. Dr. Banu Yoho, şunları söyledi:
“Her yıl yaklaşık 4,4 milyon ton tarımsal plastik, özellikle düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) içeren malç filmleri şeklinde topraklara karışıyor. Bu plastikler zamanla mikroplastik (<5 mm) ve nanoplastik (<100 nm) parçacıklara dönüşüyor. Doğal süreçlerle topraktan arındırılmaları neredeyse imkânsız. Bu parçacıkların bitkilerin yenilebilir kısımlarına geçip geçmediği, insan sağlığı açısından kritik bir soru haline geldi.”
Yoho ayrıca, bu parçacıkların toksin ve ağır metallerle birleşerek kardiyovasküler hastalıklar dahil birçok sağlık sorunuyla ilişkilendirildiğini vurguladı.
Proje ile İlk Kez Gerçekçi Koşullarda Kantitatif Veriler Üretilecek
Projenin bilimsel önemine değinen Doç. Dr. Yoho, şöyle devam etti:
“Çoğu mevcut çalışma, hidroponik sistemlerde yapıldığı için çevresel bağlamdan uzak. Bizim çalışmamızda ise gerçek toprak bazlı bitki yetiştirme koşullarında, çevresel olarak anlamlı ve kantitatif veri elde edilecek. Bu yönüyle proje, PET görüntüleme kullanılarak nanoplastik taşınımının görselleştirildiği ilk çalışma olacak.”
Bu kapsamda, LDPE kaynaklı nanoplastiklerin topraktan bitkilere taşınımı ilk kez net bir şekilde sayısal olarak ortaya konacak. Bu veriler, hem tarım sektörü hem de sağlık bilimleri açısından gelecekteki risklerin öngörülmesinde hayati rol oynayacak.
Multidisipliner Ekip Dikkat Çekiyor
Projede, birçok üniversite ve kurumdan bilim insanları yer alıyor:
Ege Üniversitesi: Prof. Dr. Ayfer Yurt Kılçar, Prof. Dr. Çiğdem İçhedef, Dr. Michael Duncan Yoho
Dokuz Eylül Üniversitesi: Doç. Dr. Erkan Güler
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi: Doç. Dr. Rafig Gurbanov, Dr. Büşra Şensoy Gün
Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi: Dr. Nejat Özden, Ömer Sökmen, Ülfet Erdal
Bu çok disiplinli yapı, projenin hem çevresel etki hem de biyomedikal sonuçlar açısından geniş kapsamlı bir bilimsel çıktı sunmasını sağlayacak.
