Denizli Çameli'den bilim dünyasına yeni bir bitki türü: Cephalaria cameliensis
'Çameli pelemiri' adı verilen yeni tür, Ege Üniversitesi öncülüğünde yürütülen çalışmalarla bitki literatürüne kazandırıldı
Türkiye florası, bilim insanlarının yürüttüğü arazi ve laboratuvar çalışmalarıyla her geçen yıl yeni türlerle zenginleşmeye devam ediyor. Bu kapsamda Denizli’nin Çameli ilçesinde keşfedilen yeni bir bitki türü, “Cephalaria cameliensis” adıyla bilim dünyasına tanıtıldı. Türkçe literatürde ise bitki “Çameli pelemiri” olarak adlandırıldı.
Yeni türün keşfi, emekli Fen Bilgisi Öğretmeni Rıfat Özdemir’in doğa yürüyüşleri sırasında dikkatini çeken pelemir bitkisi sayesinde başladı. Yapılan incelemeler sonucunda, bitkinin bilinen türlerden farklı olduğu belirlendi. Değerlendirme süreci, Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibi tarafından yürütüldü.
Keşif sürecine ilişkin bilgi veren Prof. Dr. Hasan Yıldırım, bitkinin morfolojik özelliklerinin mevcut türlerle örtüşmediğinin belirlendiğini, Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Ramazan Süleyman Göktürk ile yapılan karşılaştırmalı çalışmaların bu sonucu doğruladığını ifade etti. Türün yakın akrabalarından ayrıldığı noktalar ise Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümünden Doç. Dr. Ergun Kaya tarafından gerçekleştirilen ISSR analizleriyle moleküler düzeyde ortaya kondu.
Bilimsel çalışmanın tamamlanmasının ardından hazırlanan makale, taksonomi alanında saygın uluslararası dergilerden biri olan Phytotaxa’da yayımlanarak Cephalaria cameliensis’in bilim için yeni bir tür olduğu resmiyet kazandı.
Araştırma sonuçlarına göre Cephalaria cameliensis, yalnızca Denizli–Çameli ve Muğla–Fethiye arasında kalan dar bir coğrafyada, 1350–1850 metre rakımlarındaki habitatlarda yayılış gösteriyor. Türün sınırlı dağılım alanı ve bölgede gözlenen yoğun otlatma baskısı nedeniyle, IUCN kriterlerine göre “Tehlikede (EN)” kategorisinde değerlendirilmesi öneriliyor.
Cephalaria cinsinin dünyadaki yayılışına da değinen Prof. Dr. Yıldırım, Türkiye’nin bu cins açısından önemli bir çeşitlenme merkezi olduğunu belirtti. Son keşiflerle birlikte Türkiye’deki Cephalaria tür sayısının 49’a, endemik tür sayısının ise 25’e ulaştığı ifade edildi. Bu durumun Anadolu’nun biyolojik çeşitlilik açısından taşıdığı küresel önemi bir kez daha ortaya koyduğu vurgulandı.
Prof. Dr. Yıldırım, çalışmaya verdikleri destek nedeniyle Çameli Belediyesine ve Belediye Başkanı Cengiz Arslan’a teşekkür ederek, bu tür keşiflerin Anadolu biyotasının henüz tam anlamıyla keşfedilmemiş zenginliğini gözler önüne serdiğini belirtti.
